Gek toch?
Gastartikel door Timo van Kempen
Ruim 25 jaar werkzaam in de gezondheidszorg en mede-oprichter van De Leefstijltrainers
Lichamelijke ziekte is min of meer inzichtelijk. Je hebt een gebroken bot of niet. Je hebt suikerziekte of niet. En als het tegenzit heb je een neurologische aandoening. Of kanker. De wetenschap valt over je heen met diagnose, behandeling en genezingskansen. En wat als je psychisch ziek wordt of misschien zelfs psychiatrisch lijdt?
De diagnose bij psychische klachten
In de psychiatrie is het begrip diagnose een terugkerend punt van discussie. Dit jaar verscheen een nieuwe versie van de DSM (de ‘Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’). Dat is de bril waarmee een psychiater bepaalt of je wel of niet psychiatrisch ziek bent. Er is veel te doen over deze DSM. Want wie bepaalt nu eigenlijk of een oude dorpsgek opgenomen moet worden in een gekkenhuis of eigenlijk recht van spreken heeft?
Koppeling DSM en vergoeding
Als de dorpsgek wordt opgenomen, volgt een diagnose volgens de criteria van de DSM. Deze diagnose is dan onlosmakelijk verbonden met de DBC (de ‘Diagnose Behandel Combinatie’) aan de hand waarvan de zorgverzekeraar wel of niet gaat betalen voor verblijf in een instelling en behandeling.
De DSM-5 voorbij
Het boek De DSM-5 voorbij! van hoogleraar psychiatrie Jim van Os ontluistert de ideeën en paradigma’s van de gevestigde psychiatrische orde en de financiële structuren die daarmee hand in hand gaan. In dit boek krijgen we een kijkje in de keuken van de totstandkoming van de nieuwe DSM, de financiering van de geestelijke gezondheidszorg en de wanprestatie die soms geleverd wordt op het gebied van diagnostiek en vanuit de politiek.
Jim van Os
Van Os heeft lef. Hij durft de gevestigde bolwerken kritisch te bevragen. Hij neemt de stelling in dat het ook anders kan. En praktiseert dat ook in zijn manier van omgaan met psychiatrische patiënten, het onderzoek dat hij doet en zijn publicaties. Hij schreef niet alleen een boek maar richtte ook informatieve websites op over het herstellen van schizofrenie, psychose en depressie (zie verderop).
Mensen zijn meer dan hun ‘gekte’
Zelf loop ik ruim 25 jaar lang rond door de gaarkeuken waar wordt klaargestoomd wat gek is en wat niet. Ik heb geleerd dat gekte werkelijk bestaat en dat de DSM bestaansrecht heeft. Ik heb ook geleerd dat het systeem daaromheen de plank vaak mis slaat. Want mensen zijn meer dan hun ‘gekte’. Tegenover iedere aandoening staat wel een talent. Iemand met suikerziekte kan nog steeds een begenadigd en liefdevolle opvoeder van kinderen zijn. Maar voor iemand met schizofrenie moet je oppassen, zo heerst de opinie.
Laat je inspireren
In mijn loopbaan in de psychiatrie heb ik mensen met DSM-diagnoses leren kennen die uitblinken in zelfkennis en levenswijsheid. Mensen waarvan ik veel heb geleerd. Sla daarom niet een blokje om als je een ‘schizofreen’ om de hoek tegenkomt. Maar lees het boek van Jim van Os en laat je inspireren om anderen te leren verstaan en de weerbarstigheid van de gevestigde psychiatrie te kunnen doorzien.
