Wie is er vrij?

Door Timo van Kempen
Ruim 25 jaar werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg

marnix pauwels vrij recensie — *Marnix Pauwels Vrij recensie*

In zijn autobiografische boek Vrij getuigt Marnix Pauwels op eigen wijze hoe hij vele jaren een dubbelganger was binnen zijn eigen bestaan. Het waren lange jaren waarin hij verslaafd was aan alcohol, cannabis en sigaretten. Gedurende deze jaren wisselde Pauwels de valse romantiek van de zelfkant van het bestaan af met een gevestigde positie in de reclamewereld. Het ging steeds meer knellen en leidde tot een eerste bevrijding op een datum in het najaar van 2012. De auteur slaagt er die dag in om definitief te stoppen.

Wie is de denker?

Vrij is in retrospectief geschreven en doet in de ondertitel een belofte aan de lezers: ‘Minder denken, lichter leven’. Op de kaft kijkt Pauwels de lezer strijdvaardig en indringend aan met ogen die een grote persoonlijke kracht tonen. Zijn woordgebruik is soms niet geheel gespeend van schuttingtaal. Het boek is ‘Lekker (pittig) geschreven en niets ontziend’, lezen we op de achterkant.

Opvallend is, dat Pauwels juist op bepaalde manier korte metten maakt met zijn persoonlijke kracht in zijn zoektocht om definitief te stoppen met middelen. ‘Je bepaalt zelf niet wat je denkt’ is een van zijn conclusies als hij in Vrij terug kijkt op zijn verslavingen.

Vallen en opstaan

Clean worden lukte de auteur niet in de tijd waarin hij in contact kwam met de reguliere hulpverlening en met begeleiders die een meer spiritueel pad bewandelen. Ook de vele zelfhulpboeken die hij las, brachten geen uitkomst. De tweede bevrijding vindt in het voorjaar van 2013 plaats. Pauwels weet dan een opening te vinden in de identiteit die hij zichzelf als verslaafde oplegde. De weg hier naartoe was er dus een van vallen en opstaan maar Pauwels liet zich niet uit de weg slaan. Wat weer een teken is van die persoonlijke kracht. Waarvan hij uiteindelijk concludeert dat de gedachteninhoud niet zijn ware, uiteindelijke identiteit is. Marnix Pauwels is vrij!

Spirituele ladder

‘Nu jij nog!’ lezen we op een van eerste pagina’s van het boek. Dit klinkt beloftevol aan de lezers die ook willen stoppen met middelengebruik. En Pauwels geeft dan ook tal van tips en uitspraken over zijn bevindingen die tot de vrijheid kunnen leiden. Opvallend genoeg wordt door de auteur nadrukkelijk gesteld dat Vrij geen zelfhulpboek is. Het is wel een boek ‘dat je leven totaal en voorgoed kan veranderen, mits je daarvoor aan de slag wilt’.

De lezer weet dus wat hem te wachten staat. En dat is een boeiend en knap geschreven relaas dat leest als een spannend jongensboek. De gangbare hulpverlening komt er hierbij niet erg goed vanaf, net zomin als vele gangbare manieren om ‘hoger op de spirituele ladder’ te komen.

Nondualiteit

De lezer maakt al vrijwel in het begin van het boek kennis met het concept van ‘nondualiteit’. Het tweede moment van bevrijding veranderde voor de auteur alles: ‘Er was helderheid. Ineens ontdekte ik van een afstandje kon kijken naar de wanhopige persoon die ik dacht te zijn’.

De rest van het boek is vanuit dit perspectief geschreven. Zo lopen we mee op de zoektocht waarmee hij zich een weg wist te banen uit het doolhof van zelfidentificatie met stempels als ‘verslaafde’ en andere etiketten als ‘depressie’, ‘angststoornis’ en ‘borderline’. Pauwels’ pleidooi en verhaal staan als een huis, waarbij niettemin de vraag ontstaat of de weg die hij aflegde niet juist bijdroeg tot het vinden van de sleutel in plaats van belemmeringen en hindernissen op het pad.

Blogs en social media

Mijns inziens gaat Pauwels soms érg kort door de bocht gaat in de zin dat hij met zijn woordkeuze integere en bekwame therapeuten en andere methodieken niet altijd voldoende recht doet. Vooropgesteld zij echter dat zijn verhaal lezers kan inspireren de innerlijke belevingswereld op z’n kop te zetten. En dat is vaak juist wat hardnekkige gebruikers nodig hebben. Lezers kunnen zich overigens ook verblijden aan de krachtige blogs die Pauwels schrijft voor Happinez en zijn recente boek over verslaving aan de social media.

Verdere verdieping

De lezer die verdere verdieping in Pauwels’ thematiek zoekt, zal zich ook interesseren in de zoektocht zoals Sanne Wurzer die beschrijft in haar boek Blonde Boeddha – een leeg blond hoofd, eindelijk!. Vanuit een heel ander vertrekpunt lezen we ook hier een boeiend levensverhaal over de hunkering naar vrijheid. Deze boeken naast elkaar leggend, blijken er meerdere wegen naar deze vrijheid te leiden.