Zelfregulatie kent geen avondklok!

De avondklok houdt geen rekening met mensen die voor hun welzijn en gezondheid (en überhaupt hun leven…) afhankelijk zijn van zelfregulatie. Jenny de Jeu schreef een blog met tips. ‘Ik zet me in voor mensen in moeilijkheden. Zoals mensen die te maken hebben met psychische problemen, dakloosheid en huiselijk geweld. Dit doe ik voor verschillende opdrachtgevers. Ik vind het belangrijk dat mensen die niet goed gezien en gehoord worden een stem hebben.’

Eigenlijk doet iedereen van alles aan zelfregulatie. Mensen drinken een biertje of kopje thee om zich weer fijner te voelen. Maar ook dingen als sporten, door het bos wandelen of seks kunnen bijdragen aan zelfregulatie. Voor mensen met psychische problemen is zelfregulatie erg belangrijk. Want zonder zichzelf goed te reguleren kunnen mensen bijvoorbeeld meer last hebben van hun psychische problemen of in een crisis geraken.

Belang

Nederland kent zeer lange wachtlijsten voor mensen met ernstige psychische problemen. Veel mensen hebben in hun ‘gereedschapskist’ om overeind te blijven het maken van een wandeling. Dat is een van de dingen die geen geld kosten, je kunt het bijna altijd doen. Het wandelen kan je helpen om jezelf te reguleren en zo een crisis af te wenden of om te buigen. Mensen doen dit ook in de avond of de nacht. Wanneer dit nodig is is natuurlijk niet te voorspellen.

Aankomende crisis?

In de avond en nacht is veel gewone hulp niet beschikbaar (afgezien van de crisisdienst of bepaalde hulplijnen). Mensen die wel psychische hulp hebben kunnen in hun behandelplan, crisisplan, WRAP of ander plan ook hebben opgenomen dat ze een wandeling maken als de nood hoog is. Alle hulpverleners in Nederland hebben geen tijd gehad om met hun cliënten deze plannen aan te passen nu de zelfregulatiemanier van een wandeling maken in de avond of de nacht als optie is weggevallen. Als er voor sommige mensen überhaupt alternatieven te bedenken zijn.

Inloophuizen

Ook bepaalde inloophuizen waar mensen in de avond een veilige plek vonden die wat afleiding, structuur  en steun boden zijn nu gesloten. Het Inloophuis van Lumen Holland Rijnland bijvoorbeeld is nu alleen op zondagmiddag 3 uurtjes open, in plaats van normaalgesproken meerdere avonden. Al tientallen jaren komen veel mensen met psychische problemen uit Leiden en omstreken naar deze ontmoetingsplek.

Zware belasting

Mensen met psychische problemen gaan niet voor de lol in de avond of nacht een wandeling maken. Wat kan er gebeuren als mensen zich niet goed kunnen reguleren? Een crisis is wellicht voor mensen die het niet kennen een abstract begrip. Mensen hebben bijvoorbeeld last van herbelevingen, angsten, mensen kunnen dissociëren, doordraaien, woedeaanvallen krijgen, eetbuien krijgen, psychotisch worden, zichzelf beschadigen, suïcidaal worden. Allerlei zaken treden op om met het onverwerkte trauma wat in deze mensen huist om te kunnen gaan. Dit is een aanzienlijke verslechtering van levenskwaliteit van mensen die toch al veel op hun bord hebben en voor de mensen om hen heen. Ook naasten/mantelzorgers zullen zwaarder belast worden hierdoor. Ook kan dit alles een nóg grotere druk op de GGZ geven en het aantal suïcides doen toenemen.

Huiselijk geweld

Niet alleen mensen met psychische problemen hebben baat bij een wandeling buiten. Ook in situaties van huiselijk geweld kan een wandeling een manier zijn om jezelf te reguleren en weer verder te kunnen en geweld te voorkomen. Denk aan gezinnen waar de spanningen oplopen. En een van beide ouders een wandeling moet maken om even af te koelen zodat er geen geweld plaatsvindt. Ook in de hulpverlening aan mensen in huiselijk geweld situaties kunnen dergelijke zelfregulatie-afspraken gemaakt worden.

Ik denk ook aan toen ik zelf een tiener was en soms het huis moest ontvluchten om aan geweld te ontkomen. Wat had ik gemoeten als er sprake is van een avondklok? Ik zou toen ook zelf echt geen hulp hebben durven vragen, ik schaamde me kapot voor mijn thuissituatie. Ook zou ik me geen raad weten zonder al mijn activiteiten die ik buiten de deur deed als tiener. Als je niet thuis bent dan ben je even niet in de nare situatie waar je in leeft. Ook nu in deze lastige tijd bieden veel jongeren steun aan elkaar. Zij noemen dit geen mantelzorg maar vriendschap.

Ontheffing

De overheid heeft voor een eigen verklaring avondklok gezorgd waarmee mensen in bepaalde situaties ontheffing kunnen krijgen voor de avondklok. In het formulier kun je aankruisen ‘Ik heb dringend medische hulp nodig of een dier heeft dringend medische hulp nodig.’ Ik vraag me af of dat voldoende is voor de categorie mensen die niet acuut medische hulp nodig heeft maar die

het wel nodig heeft om ruimte te krijgen om middels een wandeling of bezoek aan een vertrouwd iemand zichzelf te reguleren. Ook schamen mensen zich voor hun problemen. Gaat die agressieve ‘nette’ huisvader ook melden aan de politie die hem aanhoudt dat hij even een rondje moet lopen om af te koelen? Of blijft deze meneer nu maar thuis met alle gevolgen van dien?

Ruim baan

Ik hoop dat in de praktijk goed rekening gehouden wordt met  de mensen die zelfregulatie echt nodig hebben. En dat hier ook actief over gecommuniceerd wordt zodat mensen weten dat ze indien nodig echt naar buiten kunnen zonder bang te hoeven zijn voor een boete. Maar ik houd mijn hart vast wat deze maatregel voor gevolgen gaat hebben voor de meest kwetsbare groepen. Wat is het vangnet of alternatief voor deze mensen? Krijgen de crisisdiensten en hulplijnen het nu drukker? Ik hoop het niet… Wees wijs en geef ruim baan aan zelfregulatie!

Jenny de Jeu

Wil je meer informatie over zelfregulatie? Het lectoraat GGZ van Hogeschool Leiden legt het hier goed uit.

Deze blog verscheen ook op https://jennydejeu.wordpress.com/2021/01/23/zelfregulatie-kent-geen-avondklok/